چت روم

همان مرد فدا كار سيدابادي !!! يك مقايسه منصفانه با نمايندگان حال جوين وسبزوار وجغتاي

طرح موضوع استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی از مجلس ششم در فضایی سیاسی مجلس مطرح شد و از همان زمان طرح موافقان و مخالفانی پیدا کرد. هر چند برخی از موافقان در مدت سال‌هایی که این پیشنهاد مطرح شد، تغییر موضع داده‌اند. با مطرح شدن این قضیه در صحن علنی مجلس، گمانه‌زنی در مورد چالش‌های و منافع این پیشنهاد آغاز شده است.

در همین راستا با حسن سید آبادی، نماینده پیشین سبزوار در اداوار ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی به گفت و گو پرداختیم. وی که در اصل این روند را در جهت پررنگتر شدن بعد ملی وظایف نمایندگان برمی‌شمارد، طرح این قانون را در فضای سیاسی کنونی کارشناسی نمی‌داند و موفقیت این را منوط به تثبیت موقعیت احزاب و جا افتادن فرهنگ پاسخگویی در دولت می‌داند.

تابناک: طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی، اخیرا در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است؟

قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی به دلیل اثرات مهمی كه در عرصه سیاسی و اجتماعی دارد، از ابتدای پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی بیشترین اصلاحات و تغییرات را در محتوا و گاه در ساختار داشته است. اخیرا نیز طرحی در این رابطه تقدیم مجلس شورای اسلامی شده و در كمیسیونی مشترك در مجلس تحت بررسی است كه مشتمل بر اصلاح ساختار انتخابات مجلس و تقویت جایگاه شوراها و نقش احزاب است. این طرح به دنبال تغییر ساختار انتخابات مجلس و تبدیل آن به صورت استانی نیز هست.

طراحان این طرح به زعم فرار از مغایرت با قانون اساسی، آن را در قالب تناسب استانی ـ شهرستانی ارائه كرده‌اند. تناسب استانی ـ شهرستانی، یعنی انتخابات مجلس بدین صورت خواهد بود كه اگر در شهرستانی با حدود یكصد هزار نفر جمعیت ده نفر كاندیدا شوند و با یكدیگر رقابت نمایند، كه البته باید اهل همین شهرستان باشند. مطابق این طرح، اگر یك نفر از آنها، 30 هزار رای از شهرستان مذكور اخذ نماید، اما جزء لیست استانی نباشد و از كل استان به جز شهرستان خود نیز 50 هزار رای اخذ نماید و در مجموع 80 هزار رای داشته باشد و در مقابل، فرد دیگری از همان شهرستان با كسب 10 هزار رای از آن شهرستان به دلیل آنكه جزء لیست استانی است و از مجموع كل استان 100 هزار رای داشته است و در مجموع حائز 110 هزار رای است. در طرح مذكور، فرد دوم كه از حوزه انتخابیه خود تنها 10 هزار رای داشته است، نماینده خواهد بود. این ساختار تناسب استانی ـ شهرستانی است.

دلیل طرح تقویت شوراها و نقش احزاب، از سوی طراحان بی شك آن است كه بتوانند با توجیه و در تقویت این دو، در حقیقت به هدف اصلی كه استانی شدن انتخابات است نائل شوند و نظرات سایر نمایندگان را جلب نمایند.

طراحان این طرح، در توجیه اقدام خویش چنین وانمود می کنند كه نمایندگان مجلس به دلیل كثرت ارتباطات و دیدارهای مردمی، به رسالت اصلی خویش كه همانا قانونگذاری و نظارت بر انجام آن است كمتر می پردازند. لذا در راستای فراغت نمایندگان از این امور، بحث تقویت شوراها و گسترش اختیارات آن را مطرح می نمایند. موضوع احزاب را با این توجیه آورده‌اند كه با انجام استانی انتخابات، زمینه و بستر رشد و تقویت احزاب مهیا خواهد شد.

تابناک: با توجه به تمرکز قدرت و فعالیت‌های سیاسی در مراکز استانها و ضریب نفوذ کمتر احزاب در شهرستانها، این پیشنهاد در حال حاضر چه آسیب‌هایی ممکن است داشته باشد؟

 با كمال تاسف آنچه در این طرح مغفول مانده و بی اهمیت قلمداد شده است، نادیده انگاشتن جایگاه رفیع مجلس در ارتباط با پشتیبانی گسترده مردمی است. چرا كه نقش و تاثیر مجلس به عنوان ركنی مهم در حكومت تنها به حمایت همه جانبه مردم است و بس. این مهم نیز در اثر ارتباط تنگاتنگ مردم با مجلس محقق می گردد و لاغیر. اصلاح نحوه ارتباطات مردمی نباید آنگونه باشد كه به جای اصلاح ابرو چشم را كور نماییم. بدون شك هر اصلاحی در ساختار و محتوای قانون انتخابات مجلس باید در راستای ظهور گسترده اراده مردم و انتخاب واقعی نمایندگان ملت انجام گیرد.

باید گفت اصلاح قانون انتخابات، در صورتی كه بر اساس موازین صحیح علمی، اسلامی، كارشناسی و مستفاد از تجارب بشری و منصفانه و عادلانه نباشد. بی شك زمینه ساز مشاركت گسترده مردمی و رشد و توسعه در جامعه نخواهد شد و اثرات نامطلوبی نیز به دنبال خواهد داشت. هیچ عقل سلیمی انكار نخواهد كرد كه اقتدار مجلس با مشاركت گسترده و همه جانبه مردم و نمایندگان توانمند تجلی خواهد یافت. و در این صورت است كه مجلس در راس امور خواهد بود. اگر به هر دلیل مجلس از حمایت بالای مردمی برخوردار نباشد در كنار قوه مجریه و قضائیه اقتدار و منزلتی نخواهد داشت.

باید بپذیریم كه مجلس از اركان مهم در حكومت است كه از صدر مشروطیت خواسته مهم ملت بوده است و امید مردم در حكومت، همیشه به مجلس بوده است و مجلس به پشتیبانی مردم نجات دهنده و سامان بخش جامعه در بحران‌ها بوده است. حال اگر در اصلاح ساختار انتخابات مجلس و استانی شدن آن به كاهش حمایت مردمی منتهی شود چه خسران و ضربات جبران ناپذیر به این ركن مهم در حكومت و به تبع آن به نظام كه حمایت مردم از مجلس در واقع حمایت از نظام نیز می باشد وارد خواهد شد و سوالاتی که طراحان به آن بیاندیشند این است که آیا اصلاح ساختار انتخابات مجلس و به شكل استانی نمودن آن، باعث مشاركت گسترده مردمی از مجلس خواهد شد و یا موجب كاهش مشاركت و بی رغبتی مردم می گردد؟ آیا استانی شدن انتخابات مجلس موجب نخواهد شد كه به سرنوشتی مشابه آن انتخاباتی شود كه از استقبال كمتری برخوردار است؟ مجلسی كه از پشتوانه مردمی برخوردار نباشد قادر به دفاع از حقوق ملت در عرصه های مختلف است؟

اگر مجلس از اركان مهم در نظام محسوب می شود و معمار كبیر انقلاب امام راحل (ره) آن را در رأس امور یاد كرده، با چه پشتوانه ای می تواند در رأس امور قرار گیرد و با هر نسیمی نلرزد؟

تابناک: مسأله‌ای که مدنظر برخی حامیان این طرح است، تقویت ساختار احزاب در کشور است، آیا انتخابات مجلس زمانی كه استانی شود سبب ایجاد بستر تقویت احزاب خواهد شد؟

 اگر این ادعا درست باشد، چرا؛ در نظام مقدس جمهوری اسلامی و در طول سی سال، از ابتدای عمر مجلس شورای اسلامی كه انتخابات مجلس شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، تبریز، شیرا ز، كرج و... مشابه طرح استانی برگزار شده است و افراد با لیست انتخاباتی به ظاهر تشكل ها، وارد مجلس شده‌اند. با وجود آنكه راه یافتگان این شهرها عموماً از افراد مؤثر سیاسی بوده‌اند. چرا موجد احزاب توانمند و فراگیر در كشور نشده‌اند؟

آیا این تجربه سی ساله موید این ادعا نیست كه كلید معمای رشد و نهادینه شدن احزاب در انتخابات استانی مجلس نیست بلكه به ساز و كار خاص دیگری منوط می باشد؟

با عنایت به تجربه انتخاباتی سی سال گذشته و فضای حاكم در اوضاع اجتماعی، در صورتی كه استانی شدن انتخابات اجرا شود، لیست انتخاباتی توسط چه كسانی تنظیم خواهد شد؟ چه معیار و ملاكی درانتخابات اشخاص در تهیه لیست های انتخاباتی وجود خواهد داشت؟ آیا لابی های غیرمتعارف از سوی برخی داعیه داران شیخوخیت در تشكل‌ها و غیره گسترش نخواهد یافت؟ آیا نمایندگان فعلی و ادوار و سایر اشخاص ذی نفوذ در ماجرای تنظیم لیست‌ها به مسائل گسترده حواشی و غیره جهت قرار گرفتن در لیست دچار نخواهند شد؟ آیا با این وضع عزتی برای نماینده خواهد ماند؟

در صورتی كه همه اذعان داریم كه در شرایط كنونی تهیه لیست های انتخاباتی هیچگونه مشابهتی با فرآیند شكل گرفته با عملكرد احزاب واقعی نداشته و ندارد. تاكنون در شهرهای بزرگ، بیشتر اعمال نفوذ و لابی های غیرمنطقی مشاهده می شود. حال با این وضعیت آیا نمایندگانی كه از طریق لیست انتخاباتی وارد مجلس می شوند در صورت داشتن مواضعی برخلاف میل و سلیقه تنظیم كنندگان لیست، در ادوار بعدی از لیست كنار گذاشته نخواهند شد؟ خوشبختانه افرادی كه بدون لیست وارد مجلس شده‌اند به چنین سرنوشتی كمتر دچار می شوند ولی تجربه گذشته نشان داده است افرادی در شهرهای بزرگ به راحتی از لیست انتخاباتی حذف شده‌اند.

تابناک: در ارتباط با تقویت شوراها كه در این طرح جهت توجیه استانی شدن انتخابات مجلس گنجانده شده است. راهكار ارائه شده در این طرح چیست؟

 باید گفت شوراها بدون ارتباط به مجلس هرچه بیشتر با اختیارات مناسب در جامعه نقش آفرین باشد و مردم نسبت به اموری كه مربوط به آنها می باشد به این نهادها مراجعه نمایند. لذا می توان بدون اینكه مشاركت گسترده از مجلس را حذف نماییم با افزایش نقش شوراها در كاهش مراجعات مردمی با نمایندگان به هدف مطلوب خویش نائل شویم.

تابناک: دلیل مخالفت شورای نگهبان با این طرح چه بود؟

 طرح استانی شدن مجلس در ادوار گذشته، مطرح و مورد مخالفت شورای محترم نگهبان قرار گرفت، چرا كه حوزه انتخابیه در قانون اساسی تصریح شده است و از آنجا كه در صورت استانی شدن انتخابات مجلس، آراء استانی در حوزه انتخابیه نقش اصلی و مؤثر ایجاد خواهد كرد، منجر به تغییر حوزه انتخابیه از شرایط كنونی خواهد شد. بی شك این تصمیم وفق قانون اساسی به نظر نمی رسد مگر آنكه معجزه ای رخ دهد كه از آن بی خبریم!

تابناک: تجربه‌های دیگر از جمله کشورهای اروپایی که نظام پارلمانی در آنها از قدمت بیشتری برخوردار می‌باشد، چگونه است؟

با بررسی‌های بعمل آمده در كشورهای توسعه یافته و پیش‌تاز در حاكمیت مردمی از قبیل کشور فرانسه تلاش شده است كه انتخابات مجلس را درحوزه های كوچكتر برگزار نمایند تا بدین وسیله مردم با نمایندگان خود كه به عنوان وكیل محسوب می شوند، ارتباط مستقیم داشته باشند و در طرح معضلات اجتماعی و نارسایی‌ها به آنان دسترسی داشته باشند و با ارائه نظرات خویش، آنان را در تصویب قوانین منطبق با واقعیتها و گرفتاریهای اجتماعی كمك نمایند و نمایندگان مجلس نیز به دلیل ارتباط مستقیم با مردم و حكومت كه دارند از طرفی، پشتوانه مردمی مستحكمی از نظام را به وجود می آورند و از طرفی دیگر با نظارت مستقیم در سایر قوا عملكرد آنان را نسبت به تحقق حقوق اجتماعی و رشد و توسعه جامعه هدایت می كنند.

حال با توجه به اینكه نظام اسلامی ما مردمی ترین نظام دینی در عصر اخیر است و خوشبختانه آحاد مردم ایران در استقرار آن نقش آفرین بوده‌اند به نظر می رسد استانی شدن انتخابات مجلس یك اقدامی نسنجیده و غلط خواهد بود زیرا به شدت زمینه كاهش مشاركت مردمی را از نظام اسلامی در پی خواهد داشت و انگیزه مردمی را از حضور گسترده در حمایت از این نهاد مهم مردمی از بین خواهد برد، ضمن اینكه امروزه بقاء حكومتها متكی به حمایت و پشتیبانی مردم است و این اصلی مسلم و خدشه ناپذیر می باشد و آنان كه دلسوز نظام هستند و به استمرار نظام اسلامی می اندیشند باید به تقویت راهكارهای حمایت مردمی از نظام بپردازند و بدانند كه كارآمدی نمایندگان و یا مدیران اجرایی به ساز و كار دیگری بستگی دارد و بدون اینكه بخواهیم به تركیب حوزه انتخاباتی مجلس آسیب وارد كنیم و مشاركت مردمی را از بین ببریم با تقویت شوراها و اعطاء اختیار قانونی زیاد به این نهاد یقیناً مراجعات اجرایی مردم به شوراها سوق داده خواهد شد و نیازی به قطع كردن ارتباط مردم با مجلس نخواهد بود و همچنین با اصلاح درست قانون احزاب و حمایت نظام از نهادینه شدن این نهاد عظیم و مناسب در ساختار نظام زمینه كارآمدی نمایندگان و مدیران اجرایی یقیناً محقق می گردد و در نتیجه ساختارهای نظام اسلامی در مسیر رشد و توسعه سرعت مناسب پیدا خواهد كرد.

لذا امیدوارم که نمانیدگان محترم دوره هشتم با تأمل و كالبد شكافی بیشتری به این طرح و نتایج آن عنایت نموده و آنچه رضای حق و خیر و صلاح ملت در آن است تصمیم گیری نمایند.